Emoties zijn de gevoelens die een kind heeft in een bepaalde situatie. Kinderen zijn bijvoorbeeld regelmatig bang, boos, blij, gefrustreerd, verdrietig, jaloers of teleurgesteld. Deze gevoelens gaan samen met een lichamelijke reactie, gezichtsuitdrukking en gedrag. Er zijn 4 basisemoties: blij, bang, boos, bedroefd. Alle andere emoties zijn hiervan afgeleid.

Omgaan met emoties

Kinderen moeten leren met hun emoties om te gaan. Dat is niet altijd gemakkelijk. Ze moeten leren emoties te herkennen, benoemen, accepteren, op een gezonde manier uiten en verwerken. Hierbij kun je je kind helpen. De eerste jaren van zijn leven kijkt je kind hoe jij het doet, hoe jij omgaat met je emoties. Je bent een voorbeeld voor jouw kind. Kijk eens hoe je zelf omgaat met je emoties. Als je dat weet, kun je je kind beter helpen.

Emotionele ontwikkeling

Leren omgaan met gevoelens hoort bij de emotionele ontwikkeling van een kind. Bij deze ontwikkeling zijn 3 dingen belangrijk:

• De groei en rijping van het zenuwstelsel. Dit heeft gewoon tijd nodig.
• Temperament en niveau van ontwikkeling. Ieder kind heeft een eigen karakter en manier van ontwikkelen. Het ene kind leert makkelijker dan een ander.
• Sociaal functioneren van ouders en steun uit de omgeving. Welk voorbeeld krijgt een kind en welke reacties krijgt het kind op het gedrag?

Een kind dat zich emotioneel goed ontwikkelt, kan de eigen gevoelens en die van anderen steeds beter herkennen en begrijpen.

Emotionele ontwikkeling bij een peuter

In de peutertijd leert een kind dat het een eigen 'ik' heeft, een eigen wil die het wil en moet testen voor een gezonde ontwikkeling. Bovendien wil een peuter vaak meer dan het kan. Dit kan leiden tot frustraties waardoor de bekende driftbuien kunnen ontstaan. Peuters hebben nog geen controle over hun emoties.

Emotionele ontwikkeling bij een kind op de basisschoolleeftijd

Een kleuter kan nog moeite hebben met het omgaan met emoties. Zij kunnen hun gevoel nog niet (altijd) onder woorden brengen. De ontwikkeling van hun brein is nog niet zover dat ze impulsen en emoties kunnen beheersen.

Kinderen hebben vaak sterkere emoties dan volwassenen. Dit komt onder andere omdat ze nog niet veel levenservaring hebben. Ze kunnen niet terugkijken op eerdere ervaringen die goed zijn afgelopen. Bovendien kunnen ze situaties en gevoelens nog niet (weg)beredeneren. Dat vermogen ontstaat pas rond de leeftijd van 9 jaar.

Emotionele ontwikkeling van een puber en jongvolwassene

Pubers maken onder invloed van hormonen en de ontwikkeling van hun brein een grote emotionele ontwikkeling door. Ze kunnen emotioneel en gevoelig reageren, angstig en verdrietig zijn. Ook wordt hun persoonlijkheid, hun ‘ik’, versterkt. Ze willen iemand zijn. Vrienden nemen een belangrijke rol in en ze nemen soms (onder groepsdruk) grote risico’s.

Vanaf ongeveer 16 jaar spreken we over adolescentie, de fase van jongvolwassen zijn. De jongere krijgt steeds meer grip op het eigen gedrag en kan weloverwogen keuzes maken die niet door emoties zijn gestuurd.

Heb je vragen over dit onderwerp en zou je daar wel eens verder over willen praten? Dan ben je van harte welkom voor een gesprek met de CJG-pedagoog in het Centrum voor jeugd en Gezin. Zij denkt met je mee en geeft tips. De gesprekken met haar zijn vertrouwelijk. Wanneer je vermoedt dat jouw kind zich anders gedraagt dan andere kinderen, kun je dit bespreken. Indien nodig kan specialistische hulp ingeschakeld worden. Soms is er namelijk een medische reden waarom een kind anders reageert en extra moeite heeft met emoties en is verder onderzoek nodig.